Njemački FAZ: Vučićev lažni prioritet

Na početku teksta, Martens podsjeća da je njemački kancelar Friedrich Merz vrlo jasan kada govori o predsjedniku Ruske Federacije Vladimiru Putinu, citirajući njegovu izjavu iz septembra ove godine da je Putin "možda najteži ratni zločinac našeg vremena“.

U tekstu se ističe i kancelarov stav da Rusija pod Putinovim vodstvom ugrožava mir u cijeloj Evropi: "A ono što kancelar i predsjednik Christlich Demokratische Union (CDU) kaže, Konrad-Adenauer-Stiftung zapravo ne može ignorisati“.

Objašnjava se da je KAS formalno nezavisan, ali kao i svaka fondacija bliska političkoj partiji, pripada tom istom političkom krugu. Martens navodi da je KAS dugogodišnjim radom u regionu stekao ugled, ali da upravo u Srbiji gubi dio tog ugleda zbog saradnje sa Srpskom naprednom strankom predsjednika Aleksandra Vučića, koji „u sve većoj mjeri vlada autokratski i djeluje protiv EU“.

Ogorčenje zagovornika demokratije

U tekstu se podsjeća da je SNS od 2016. godine pridruženi član European People's Party (EPP), koja okuplja demohrišćanske i građansko-konzervativne partije Evropske unije. „S druge strane, ta saradnja sve je više u suprotnosti s ciljem fondacije da jača demokratiju. To izaziva ogorčenje kod onih građana Srbije kojima su važne vladavina prava, podjela vlasti i medijsko izvještavanje zasnovano na činjenicama – ukratko, funkcionalna demokratija.“

Martens navodi da za razliku od njih, Vučić i SNS imaju koristi od saradnje s njemačkom konzervativnom fondacijom.

"Oni je sistematski koriste da sugerišu kako su i dalje visoko cijenjeni na Zapadu.“ Autor podsjeća na riječi Ane Brnabić iz 2022. godine, kada je KAS nazvala „jednim od najvažnijih partnera srpske vlade“, te dodaje da ista ta političarka sada studente koji protestuju naziva „teroristima“, dok Vučić svoje političke protivnike naziva „ološem“. „Vlada istovremeno, kroz saradnju sa zapadnim organizacijama, buntovnim studentima šalje poruku: nemate šanse, Zapad je na našoj strani.“

Stvarni i lažni prioriteti

Martens ne izostavlja ni majski sastanak bivšeg premijera i sadašnjeg predsjednika vladajuće stranke Miloša Vučevića sa šefom beogradske kancelarije KAS-a, kao ni izvještaje u medijima pod kontrolom vlasti koji su uslijedili. Vučević je tada izjavio da saradnja s njemačkim demohrišćanima ostaje „jedan od spoljnopolitičkih prioriteta SNS-a“.

Martens zatim konstatuje: "Ipak, stvarni prioritet Vučića i njegovih ljudi već godinama izgleda više leži u Pekingu i Moskvi nego u Berlinu ili Bruxellesu.“

U tekstu se navode i dobro poznate poruke koje vlast u Srbiji šalje Moskvi putem Vučićevog bliskog saradnika Aleksandra Vulina – o strateškom partnerstvu, iskrenom prijateljstvu, pa čak i savezništvu s Putinovom Rusijom.

Pitanje za KAS: Kako opravdati saradnju?

Nedjeljno izdanje Frankfurter Allgemeine Zeitung-a uputilo je pitanje Konrad-Adenauer-Stiftung-u kako objašnjavaju činjenicu da kancelar Friedrich Merz Putina naziva ratnim zločincem i najvećom prijetnjom miru u Evropi, dok fondacija bliska njegovoj partiji održava bliskost s vladom u Beogradu, koja Putina vidi kao saveznika.

Portparol KAS-a je odgovorio: „Od oktobra 2022. saradnja s vladajućom Srpskom naprednom strankom kao članicom European People's Party fokusira se isključivo na politički dijalog, pri čemu se artikulišu i različite i kritičke pozicije.“

Međutim, kako Martens dodaje – „od tih kritičkih pozicija u Beogradu se malo šta vidi.“

"Fondacija rizikuje da izgubi povjerenje mladih“

Autor ističe da je isto pitanje postavio brojnim javnim ličnostima u Srbiji i da je dobio veliki broj brzih i jasnih odgovora. Navodi, između ostalih, reakcije Sonje Biserko i Filipa Ejdusa, koji smatraju da je slika Vučića kao garanta stabilnosti koju njeguje evropska desnica – iluzija. Oni su pozvali KAS da raskine saradnju sa SNS-om.

Martens također citira riječi Nevene Mijatović, doktorantkinje i učesnice stipendijskog programa KAS-a početkom septembra:

"Ukoliko KAS želi da ostane saveznik srpskog civilnog društva u razvoju demokratije, njegovi obrazovni programi moraju otvoreno tematizirati autoritarne prakse naprednjačkog režima i cijeniti akte građanskog otpora.
Inače, fondacija rizikuje da izgubi povjerenje mladih – ili još gore – da nenamjerno usmjeri njihovu lojalnost ka režimu koji razgrađuje demokratiju.“

Masovni protesti u Beogradu

Na kraju teksta, Martens piše: „Izgleda da i unutar European People's Party situaciju u Srbiji, nakon godina svjesnog okretanja glave, sada procjenjuju kritičnije nego ranije.“ Navodi izjavu predsjednika EPP-a Manfreda Webera, koji je rekao da ta partijska grupacija „ne zatvara oči pred onim što se dešava u Srbiji“.

Weber je obećao da će u narednim danima „pokrenuti postupak protiv Vučića i članstva njegove stranke u našoj porodici“.

Martens zaključuje:

"Mnogi građani Srbije, kojima je važna demokratska budućnost zemlje i potencijalno članstvo u EU, nadaju se da će KAS slijediti taj primjer i okončati partnerstvo sa SNS-om".

(Vijesti.ba)