29.12.2025 / 07:22 Svijet - "Freya"
Na dnu Arktika otkriven ledeni rezervoar gasa pun života
Na dnu okeana zapadno od Grenlanda otkrivena je zaliha prirodnog gasa zarobljena u ledenom kavezu, koja bi mogla biti najdublje zabilježeni hladni izvor gasnog hidrata, a istovremeno vrvi životinjskim svijetom. Ovo jedinstveno stanište, nazvano Freya, pronađeno je na dubini od čak 3.640 metara, piše Science Alert.
Nakupine gasnog hidrata Freya otkrivene su tokom ekspedicije Ocean Census Arctic Deep EXTREME24, koju su vodili istraživači s Arktičkog univerziteta Norveške (UiT). Gasni mjehurići u vodenom stubu upozorili su naučnike na neobičnu aktivnost duboko ispod njihovog broda, što ih je potaknulo da pošalju daljinski upravljano vozilo (ROV) kako bi istražili o čemu se radi, prenosi Index.
Na dnu su naišli na izložene nakupine kristalnog materijala poznatog kao gasni hidrat – smrznutu mješavinu metana i vode, koja se održava u čvrstom stanju zahvaljujući visokom pritisku i niskim temperaturama. ROV je prikupio uzorke metana, sirove nafte i sedimenta koji je sadržavao iznenađujuću raznovrsnost morskog života.
„Ovo otkriće mijenja pravila igre za arktičke dubokomorske ekosisteme i kruženje ugljika“, izjavila je ko-voditeljica ekspedicije Giuliana Panieri. „Pronašli smo ultra-duboki sistem koji je geološki dinamičan i biološki bogat, s implikacijama na biodiverzitet, klimatske procese i buduće upravljanje Visokim Sjeverom.“
Dubokomorske životinje koje nastanjuju nakupine Freya ne ovise o Suncu. Umjesto toga, hrane se hemotrofnim mikrobima koji hemikalije poput metana, sulfida i drugih ugljikovodika pretvaraju u biološko gorivo. Upravo te supstance istječu s morskog dna na novootkrivenim lokacijama.
Među otkrivenim životinjama nalaze se cjevasti crvi, rakovi slični kozicama, mnogočetinaši i školjkaši.
Naučnici ističu da je ovaj ekosistem po sastavu sličan arktičkim hidrotermalnim izvorima na sličnim dubinama. Spojevi pronađeni u sedimentu sugeriraju da nafta i gas potječu od cvjetnica koje su rasle na nekada toplom i šumovitom Grenlandu tokom miocena, prije 23 do 5,3 miliona godina.
Ovakve naslage bogate ugljikom čine Freyu idealnim staništem za specijalizirane organizme, ali i metom interesa rudarske industrije i nekih vlada. Iako se dubokomorsko rudarstvo dosad fokusiralo na polimetalne nodule bogate rijetkim mineralima, gasni hidrati predstavljaju potencijalni energetski resurs.
„Uprkos značajnom napretku u razumijevanju distribucije i koncentracije gasnih hidrata, veliki izazov ostaje procjena gasnih hidrata kao energetskog resursa i njihove uloge u globalnim klimatskim promjenama“, navode autori studije objavljene u časopisu Nature Communications.
Naučnici upozoravaju na opasnosti koje takve aktivnosti predstavljaju za krhke i još uvijek nedovoljno istražene ekosisteme.
„Vjerovatno postoji još veoma dubokih hladnih izvora poput Freye koji čekaju na otkriće, a morski život koji uspijeva oko njih mogao bi biti ključan za biodiverzitet dubokog Arktika“, rekao je morski ekolog Jon Copley s Univerziteta Southampton, koji je učestvovao u ekspediciji.
„Veze koje smo pronašli između života na ovom izvoru i hidrotermalnih izvora na Arktiku ukazuju na to da će ova staništa, nalik ostrvima na dnu okeana, trebati biti zaštićena od svih budućih utjecaja dubokomorskog rudarstva u regiji“, zaključio je Copley.
(Vijesti.ba)
